Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄κατά την είσοδό του στο Τζαμί Σουλτάν Αχμέτ (Μπλε Τζαμί) απέφυγε να προσευχηθεί, επιλέγοντας να περιοριστεί σε μια σύντομη, τυπική επίσκεψη με χαρακτήρα πολιτιστικής ξενάγησης. Πηγές αναφέρουν ότι ο Ποντίφικας με αυτό τον τρόπο τόνισε τον συμβολικό ρόλο που θέλει να διατηρήσει ο νέος Ποντίφικας κατά την παρουσία του στην Κωνσταντινούπολη.

Έβγαλε τα παπούτσια του

Ο πνευματικός ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας έφθασε στο Μπλε Τζαμί στις 09:30 το πρωί, έπειτα από διανυκτέρευση στη συνοικία Σισλί. Στην είσοδο τον υποδέχθηκαν ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, ο Μουφτής Κωνσταντινουπόλεως δρ. Εμρουλλάχ Τουντζέλ και ο προϊστάμενος της 1ης Περιφερειακής Διεύθυνσης Βακουφίων, Γιαβούζ Γκιουνέρ.

Πριν περάσει στον κυρίως χώρο προσευχής, ο Πάπας ακολούθησε το πρωτόκολλο και έβγαλε τα παπούτσια του.

Η ξενάγηση πραγματοποιήθηκε από τον μουεζίνη Μούσα Ασκίν Τουντζά, ο οποίος παρουσίασε στα αγγλικά την ιστορία και την αρχιτεκτονική του μνημείου. Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ φάνηκε να παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή και, σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης, «δεν μπορούσε να πάρει τα μάτια του από τον μεγαλοπρεπή τρούλο και τα εσωτερικά διακοσμητικά στοιχεία».

Η περιήγηση διήρκεσε περίπου 20 λεπτά και ολοκληρώθηκε με έναν σύντομο διάλογο με τους παρευρισκόμενους αξιωματούχους.

«Όποιος μπαίνει σε αυτό το τζαμί επηρεάζεται» 

Μετά την αποχώρηση του Πάπα, ο μουεζίνης Μούσα Ασκίν Τουντζά ανέφερε ότι ο Λέων ΙΔ΄ έδειξε ειλικρινές ενδιαφέρον για την ιστορία του μνημείου. «Πιστεύω ότι επηρεάστηκε από την ομορφιά του. Μας είπε ότι πριν γίνει Πάπας είχε δει κάποια τζαμιά, αλλά ως Πάπας, το πρώτο που επισκέπτεται είναι το Σουλτάν Αχμέτ».

Ανέφερε επίσης ότι του εξήγησε τη σημασία του μιχράμπ, προσθέτοντας: «Όταν του είπα ότι το όνομα μιχράμπ συνδέεται με το δωμάτιο όπου, κατά την παράδοση, έμεινε η Παναγία Μαρία, πιστεύω ότι συγκινήθηκε».

Καμία επίσκεψη στην Αγιά Σοφιά 

Παρά το γεγονός ότι το Μπλε Τζαμί βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Αγία Σοφία, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ δεν επισκέφθηκε το ιστορικό μνημείο.

Η απόφαση αυτή ερμηνεύεται στο πλαίσιο της άτυπης αλλά σταθερής στάσης που τηρούν τα τελευταία χρόνια όλοι οι χριστιανοί ανώτατοι θρησκευτικοί ηγέτες και ξένοι αξιωματούχοι, οι οποίοι αποφεύγουν οποιαδήποτε επίσκεψη στην Αγία Σοφία μετά τη μετατροπή της σε τζαμί.

Η απουσία του Πάπα από το πιο εμβληματικό μνημείο της Χριστιανοσύνης θεωρείται από διπλωματικές πηγές ως «σαφές μήνυμα διακριτικής δυσαρέσκειας», χωρίς όμως καμία δημόσια αντιπαράθεση.

Έντονο πολιτικό και θρησκευτικό “άρωμα” είχαν οι κοινές δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν και του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ στην Άγκυρα, μέσα σε μια τελετουργική ατμόσφαιρα όπου κυριάρχησαν οι αναφορές στη «γέφυρα» Ανατολής–Δύσης, στη συνύπαρξη θρησκειών και, φυσικά, στις φλόγες που καίνε τη Μέση Ανατολή.

Ο Ερντογάν μίλησε για «τριών ηπείρων» και επιτέθηκε ξανά στο Ισραήλ

Με εμφανώς υψηλούς τόνους, ο Τούρκος Πρόεδρος υποδέχθηκε τον Πάπα λέγοντας πως η πρώτη διεθνής επίσκεψη του νέου Ποντίφικα στην Τουρκία είναι «πολύ σημαίνουσα».

Ο Ερντογάν παρουσίασε την Τουρκία ως «γέφυρα πολιτισμών», αναφέρθηκε στο σύμβολο του διπλού σελτζουκικού αετού, ενώ επέμεινε ότι στη χώρα του «κάθε πολίτης είναι πολίτης πρώτης κατηγορίας».

Όμως το πιο αιχμηρό κομμάτι της ομιλίας του αφορούσε τη Γάζα:

«Το Ισραήλ εδώ και μήνες βομβαρδίζει αδιακρίτως εκκλησίες, τζαμιά, σχολεία και νοσοκομεία», είπε, υπενθυμίζοντας πως χτυπήθηκε και η Μοναδική Καθολική Εκκλησία της Γάζας, η «Αγία Οικογένεια».

Παράλληλα, ο Ερντογάν μίλησε για ισλαμοφοβία στη Δύση, «ρατσισμό που φουντώνει από ΜΜΕ και πολιτικούς» και εξήρε τη στάση του προηγούμενου Πάπα Φραγκίσκου στο ζήτημα της «ανθρώπινης αδελφοσύνης».

Ο Πάπας: «Οι Χριστιανοί της Τουρκίας είναι Τούρκοι» 

Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ από την πρώτη στιγμή μπήκε στο πνεύμα της επίσκεψης:

Το λογότυπο του ταξιδιού του είναι η γέφυρα του Βοσπόρου, σύμβολο –όπως είπε– της «ειδικής αποστολής της Τουρκίας».

Ανέφερε ακόμη:

«Οι Χριστιανοί που ζουν στην Τουρκία είναι Τούρκοι· αποτελούν μέρος της τουρκικής ταυτότητας».

Αναφέρθηκε μάλιστα και στον Άγιο Ιωάννη ΚΓ΄, τον επονομαζόμενο «Τούρκο Πάπα» όπως είπε, ο οποίος υπηρέτησε για χρόνια στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Πάπας μίλησε για «κουλτούρα συνάντησης», ζήτησε να επικρατήσει η «δικαιοσύνη, η ευσπλαχνία και η αλληλεγγύη», ενώ έστειλε μήνυμα προς την Άγκυρα:

«Η Τουρκία μπορεί να γίνει πηγή σταθερότητας και προσέγγισης των λαών».

Παγκόσμια συγκυρία, βαριά φορτισμένες δηλώσεις

Ο νέος Ποντίφικας επέλεξε να ανοίξει την παγκόσμια τουρνέ του από την Άγκυρα και αυτό δίνει –αναπόφευκτα– πολιτικό βάρος.

Ο Ερντογάν μίλησε για:

• Ουκρανία («παρακολουθούμε στενά τις προσπάθειες για τερματισμό του πολέμου»),
• Συρία («στηρίζουμε βήματα για ειρηνική συνύπαρξη»),
• Προσφυγικό («ανοίξαμε τις πόρτες σε παιδιά και θύματα πολέμου»).

Ο Πάπας, από την άλλη, εστίασε σε δικαιοσύνη, διάλογο και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, υπογραμμίζοντας ότι το Βατικανό «θέλει συνεργασία με την Τουρκία για έναν καλύτερο κόσμο».

Το μήνυμα που μένει: Γέφυρα πάνω από φλεγόμενες περιοχές

Αν κάτι κυριάρχησε, ήταν η εικόνα της γέφυρας του Βοσπόρου – η Γέφυρα που, όπως είπε ο Πάπας, «σχεδόν αψηφά τους νόμους της φυσικής».

Σήμερα, όμως, ήταν και η γέφυρα ενός πολιτικού μηνύματος:

Ανατολή–Δύση, Ισλάμ–Χριστιανισμός, πόλεμοι–ειρήνη.

Με ισχυρό συμβολισμό και αυξημένο ενδιαφέρον, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ προσγειώθηκε το μεσημέρι στην Άγκυρα. Το αεροπλάνο του Ποντίφικα έφτασε στις 12:23 τοπική ώρα στο αεροδρόμιο Esenboğa, όπου τον υποδέχθηκαν ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Μεμέτ Νουρί Ερσόι και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι.

Ο Ποντίφικας ξεκινά από την τουρκική πρωτεύουσα το πολυαναμενόμενο ταξίδι του, με πρώτη στάση το μαυσωλείο Ατατούρκκαι στη συνέχεια τη συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο.

Η επίσκεψη, που παρακολουθείται στενά από τα διεθνή μέσα, ανοίγει σήμερα το πρώτο μεγάλο κεφάλαιο της παρουσίας του Πάπα στη χώρα.

Έντονη κινητικότητα στα τουρκικά ΜΜΕ ενόψει της σημερινής άφιξης του Πάπα Λέοντα στην Τουρκία. Οι ιστοσελίδες «τρέχουν» από το πρωί το πρόγραμμα της επίσκεψης, τονίζοντας ότι πρόκειται για το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό – κίνηση που, όπως γράφουν, «δείχνει το ενδιαφέρον του για τη Μέση Ανατολή».

Τα δημοσιεύματα σταθερά επισημαίνουν ότι η επίσκεψη ξεκινά από την Άγκυρα και ότι περιλαμβάνει στάση στη Βασιλική του Αγίου Νεοφύτου στη λίμνη της Νίκαιας (στα τουρκικά Ίζνικ).

Τον τόνο δίνει η Χουριέτ, που σήμερα χτυπάει με πρωτοσέλιδο:

«Το Ιζνίκ έτοιμο για τον Πάπα – ο κόσμος περιμένει».

Σσε άρθρο στην Τ24, σχολιάζεται ότι η τόσο έντονη προβολή της επίσκεψης ως «επίσκεψη του Πάπα στην Τουρκία» είναι ασυνήθιστη και αποκαλυπτική για τη σημασία που της δίνεται.

Τι γράφουν τα τουρκικά sites

• NTV: «Ο Πάπας Λέων έρχεται σήμερα στην Τουρκία»
• BBC Türkçe: «Πρώτη στάση: Άγκυρα»
• Χουριέτ: «1700 χρόνια μετά… ενθουσιασμός στο Ιζνίκ»
• Anadolu Ajansı: «Το αεροπλάνο του Πάπα ξεκίνησε για την Τουρκία»